Waarom lees je over je eigen typ- en schrijffouten heen? Door ezelachtigheid? Nee hoor, gewoon omdat je zo slim bent. Echt waar.
“Op deze tekst is echt níets meer aan te merken.”
Je hebt erop gezwoegd. Een helder en compact stuk gemaakt. Je doet een laatste check-check-dubbelcheck: geen foutje meer te zien! Voor de vorm leest een collega nog even mee en daarna kan de tekst meteen door.
Bam bam bam! Vijf tikfouten retour!
En naast die handvol missers krijg je ook nog de vraag wat je in vredesnaam bedoelt met de derde regel uit de vierde alinea. Damn. Ben jij nou zo’n sukkel, dat je dit allemaal over het hoofd zag?
Nee hoor, je bent echt niet dom.
Er is niks mis met je denkvermogen. Sterker nog: je brein werkt (te) goed! Althans: volgens psycholoog Tom Stafford van Sheffield University. Hij deed onderzoek naar typos.
Handig foefje van je bovenkamer
Schrijven is een zware taak. Bij alle heavy duty voegt ons brein de simpele taken (zoals het vormen van woorden en zinnen) samen, zodat het zich totaal kan richten op complexe taken (zoals het verbinden van zinnen om een ingewikkelde boodschap over te brengen).
Dus: bij gecompliceerde taken letten we niet meer op elk detail. Daarnaast zijn we ook geen computers: informatie wordt opgenomen én aangevuld met wat we verwachten dat er zal komen. Kwestie van eerder opgedane ervaringen; generaliseren.
Het trucje werkt (niet)
Voor het lezen van andermans teksten is deze werking van onze hersenen ideaal. Generaliseren scheelt een hoop denkkracht; we komen sneller tot de kern van de boodschap.
Maar als we ons eigen tekstwerk nalezen, weten we wat er gaat komen en vullen we bepaalde woorden en regels vanzelf en alvast aan. Hierdoor lopen we sneller over fouten en lacunes heen. Grote stappen, snel thuis – waardoor zelfs incomplete zinnen in de tekst blijven staan.
Hoe hou je je brein voor de gek?
Volgens Stafford moet je zelfgeschreven tekstwerk ‘zo onbekend mogelijk maken’ als je zelf gaat proeflezen:
- verander het lettertype,
- wijzig de achtergrondkleur,
- print de tekst,
- redigeer met de hand.
Maar: je kunt dat slimme brein ook gewoon gebruiken:
laat je tekst (sowieso, altijd, ieder geval) checken door een ander. Bij voorkeur door een tekstschrijver, want die geeft je check, tekst én uitleg. Word je nog slimmer van.
….en voor iedereen die twijfelt over typ- of typefout: zie https://onzetaal.nl/taaladvies/typefout-typfout 🙂
Zeer herkenbaar Ida en bedankt voor de tips, ga ze gebruiken!
Graag gedaan Erna! Ik hoop dat je printer alle nieuwe kleurtjes en lettertypes aan kan 🙂
Heel erg herkenbaar. Ik ben kampioen in het niet zien van mijn eigen schrijffoutjes. Verschrikkelijk gewoon. Ik heb er echt last van een daardoor een hekel aan het schrijven teksten gekregen. Doet mij goed om te lezen dat anderen er ook last van hebben en dat het eigenlijk heel normaal is. Gelukkig ben ik niet dom.
Ik snap wat je bedoelt. Vergelijk: als je steeds spierpijn krijgt van skiën, wordt het skiën er niet leuker op… terwijl je waarschijnlijk met een simpele aanwijzing van een kenner een stuk lekkerder skiet! Dat heeft niets met dom-zijn te maken. Bedankt voor je eerlijke reactie! Ik hoop dat je plezier krijgt in schrijven!